Η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή (ΓΑΔ) είναι μια πολύπλοκη ψυχική κατάσταση που
χαρακτηρίζεται από υπερβολική και συνεχόμενη ανησυχία για καθημερινά ζητήματα. Η
λειτουργία της διαταραχής βασίζεται στη δυσλειτουργία ορισμένων εγκεφαλικών
μηχανισμών που ρυθμίζουν το άγχος και την ανησυχία. Πιο συγκεκριμένα τι συμβαίνει στον
εγκέφαλο με τη ΓΑΔ; Ο εγκέφαλος έχει συγκεκριμένα δίκτυα και χημικές ουσίες που
εμπλέκονται στη ρύθμιση του άγχους. Στη ΓΑΔ, αυτές οι διαδικασίες παρουσιάζουν
ανισορροπίες όπως υπερδραστηριότητα της αμυγδαλής με αποτέλεσμα το άτομο να νιώθει
διαρκώς “σε επιφυλακή,” σαν να υπάρχει κίνδυνος. Δυσλειτουργία στον προμετωπιαίο φλοιό
η οποία ευθύνεται για την υπερβολική σκέψη και η ανακύκλωση αρνητικών σεναρίων και οι
χημικές “ανισορροπίες” που κάνουν το άτομο να δυσκολεύεται να ηρεμήσει, ενώ η αίσθηση
άγχους γίνεται πιο έντονη.
Η ΓΑΔ δεν επηρεάζει μόνο το μυαλό αλλά και το σώμα
Το συνεχές άγχος ενεργοποιεί τον
μηχανισμό “μάχης ή φυγής” (fight or flight), ο οποίος κανονικά λειτουργεί για την
αντιμετώπιση πραγματικών κινδύνων. Στη ΓΑΔ, αυτός ο μηχανισμός παραμένει
“ενεργοποιημένος” ακόμα και όταν δεν υπάρχει απειλή. Το συνεχές στρες κάνει το σώμα
εκκρίνει κορτιζόλη και άλλες ορμόνες του στρες ,αυτό συχνά οδηγεί σε σωματικά
συμπτώματα, όπως ταχυκαρδία, μυϊκή ένταση, πονοκεφάλους και στομαχικές διαταραχές.
Επίσης ένα ακόμα σωματικό σύμπτωμα της ΓΑΔ είναι η Εξάντληση, το σώμα και ο νους
κουράζονται από τη συνεχή ανησυχία, με αποτέλεσμα την κόπωση και τη μειωμένη ενέργεια.
Είναι σημαντικό για την κατανόηση της ΓΑΔ να τονιστεί ότι η ανησυχία δεν είναι
περιστασιακή, αλλά συνεχής και ανεξέλεγκτη. Το μυαλό του ατόμου δημιουργεί
καταστροφικά σενάρια. Σκέψεις όπως “Κι αν αποτύχω;” ή “Κι αν συμβεί κάτι κακό;”
επαναλαμβάνονται αδιάκοπα. Δυσκολεύεται να σταματήσει την υπερβολική σκέψη. Οι
σκέψεις αυτές “κολλάνε” στο μυαλό, καθιστώντας δύσκολη την απόσπαση προσοχής. Τέλος,
υποεκτιμά την ικανότητα αντιμετώπισης προβλημάτων γιατί Το άτομο θεωρεί ότι δεν θα
μπορέσει να διαχειριστεί καταστάσεις, ακόμα κι αν έχει αποδείξει το αντίθετο στο παρελθόν.
Παρόλο που η ΓΑΔ μπορεί να είναι εξαντλητική, η κατανόηση της λειτουργίας της είναι το
πρώτο βήμα για τη θεραπεία. Η θεραπεία βασίζεται σε δύο βασικούς πυλώνες: την
ψυχοθεραπεία και τη φαρμακοθεραπεία. Αυτές οι μέθοδοι μπορούν να χρησιμοποιηθούν
μεμονωμένα ή συνδυαστικά, ανάλογα με τις ανάγκες του ατόμου. Η ψυχοθεραπεία είναι
συχνά η πρώτη γραμμή αντιμετώπισης της ΓΑΔ και μπορεί να έχει μακροχρόνια
αποτελέσματα. Όπως έχει αποδείξει η βιβλιογραφία η Γνωστική-Συμπεριφορική Θεραπεία
(CBT) εστιάζει στον εντοπισμό και την αλλαγή των δυσλειτουργικών σκέψεων που
προκαλούν άγχος. Μέσω εξατομικευμένων τεχνικών επιτυγχάνεται η μείωση της
υπερβολικής ανησυχίας, η ανάπτυξη στρατηγικών για την διαχείριση στρεσογόνων
καταστάσεων και η βελτίωση της αυτοπεποίθησης.
Σοφία Κακαρούγκα (Ψυχολόγος / Ψυχοθεραπεύτρια)
Βιβλιογραφική Επισκόπηση:
Andrews, G., Hobbs, M. J., Borkovec, T. D., Beesdo, K., Craske, M. G., & Heimberg, R. G.
(2010). Generalized worry disorder: A review of DSM-IV generalized anxiety disorder and
options for DSM-V. Depression and Anxiety, 27(2), 134–147.
https://doi.org/10.1002/da.20658
Barlow, D. H. (Ed.). (2014). Clinical handbook of psychological disorders: A step-by-step
treatment manual (5th ed.). Guilford Press.
Cuijpers, P., Sijbrandij, M., Koole, S. L., Huibers, M. J., Berking, M., & Andersson, G.
(2014). Psychological treatment of generalized anxiety disorder: A meta-analysis. Clinical
Psychology Review, 34(2), 130–140. https://doi.org/10.1016/j.cpr.2014.01.002
Mayo Clinic. (2021). Generalized anxiety disorder. https://www.mayoclinic.org/diseases-
conditions/generalized-anxiety-disorder/symptoms-causes/syc-20360803
National Institute of Mental Health. (2018). Generalized Anxiety Disorder.
https://www.nimh.nih.gov/health/topics/generalized-anxiety-disorder